Czy to bajka, czy nie bajka,
Myślcie sobie, jak tam chcecie.
A ja przecież wam powiadam:
Krasnoludki są na świecie.

Tak pisała pod koniec XIX wieku nasza znakomita poetka, Maria Konopnicka. Dokonania hodowców różaneczników i azalii potwierdziły, że... miała całkowitą rację



W latach 70 XX wieku firma John Waterer & Sons & Crisps z siedzibą w Bagshot w Wielkiej Brytanii jako pierwsza wprowadziła na rynek odmiany różaneczników,
Charakteryzował je:
- piękny, zwarty pokrój o kształcie spłaszczonej półkuli
- obfite kwitnienie
- powolny wzrost
- stosunkowo nieduży rozmiar.... po 10 latach różaneczniki te osiągały zaledwie 0,50 do 1 m wysokości

Ta ostatnia cecha natchnęła hodowców do nadania im stosownych imion... stosownych dla krasnali

Inspiracja była oczywista...
słynny animowany film Walta Disneya, 'Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków' (Snow White and the Seven Dwarfs) z roku 1937

I tak właśnie w rodkowej rodzinie pojawiły się:


---> 'Bashful' = Nieśmiałek (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster') o kwiatach w pąku różowych, po otwarciu jasnoróżowych, z czasem blaknących, z wyraźnym, żółtawo zielonkawo brązowym rysunkiem na górnym płatku

---> 'Doc' = Mędrek (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Corona') o kwiatach jasnoróżowych, jaśniejących w kierunku centrum, z delikatnie zaznaczonymi zielonkawo brązowymi cętkami na górnym płatku i mocno pofalowanymi brzegami

---> 'Dopey' = Gapcio ([(Rh facetum x NN) x Rh Fabia Group] x (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Fabia Tangerine')) o kwiatach intensywnie czerwonych z nielicznymi, ciemnobrązowymi cętkami na górnym płatku i lekko pofalowanymi brzegami

---> 'Grumpy' = Gburek (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x NN) o kwiatach w pąku łososioworóżowych, po otwarciu kremowych z różowymi smugami i nielicznymi, jasnopomarańczowym cętkami na górnym płatku

---> 'Hoppy' = Wesołek ((Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster') x (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster')) o kwiatach w pąku liliowych, po otwarciu początkowo białych z delikatnym jasnoliliowym podmuchem, a z czasem czystobiałych z żółtawymi cętkami na górnym płatku oraz mocno fryzowanymi brzegami

---> 'Sleepy' = Śpioszek ((Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster') x (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster')) o kwiatach w pąku liliowych, po otwarciu jasnoliliowych z wyraźnie zaznaczonymi brązowymi cętkami na górnym płatku

---> 'Sneezy' = Apsik (Rh degronianum subsp. yakushimanum var. yakushimanum x Rh 'Doncaster') o kwiatach w pąku jasnoczerwonych, po otwarciu czerwonawo różowych z jaśniejszym centrum, z czasem blaknących, z wyraźnym, ciemnoczerwonym rysunkiem na górnym płatku oraz lekko pofalowanymi brzegami




Niestety mankamentem tych pierwszych jakuszimańskich mieszańców była i jest ich mrozoodporność. Kształtuje się ona na poziomie około -20/ -23 °C a w przypadku 'Dopey'a' jest nawet dużo niższa, bo na poziomie -15/ -18 °C, z kolei dla 'Doca' wyznaczono ją na -26 °C. Generalnie jednak uznano ją za nazbyt niską dla bezpiecznej uprawy tych różaneczników poza Wyspami Brytyjskimi i Europą Zachodnią. Acz... klimat nam się ociepla i zimy w XXI wieku już nie takie jakie onegdaj bywały... zatem jeśli zapewnimy stanowisko zaciszne i staranną ochronę na czas mrozu, to możemy spróbować cieszyć się z obecności rodkowych krasnali w swoim ogrodzie a o nim samym nie bez kozery będziemy mogli na ten czas mówić, że jest... ogrodem bajkowym

Dalsze prace nad mieszańcami jakuszimańskimi, prowadzone w szkółkach niemieckich a także amerykańskich i holenderskich, zaowocowały pojawieniem się na rynku odmian o znacznie lepszej mrozoodporności, popularyzując tym samym tą grupę wśród szerokiego grona miłośników rododendronów, ale... o tym popiszę przy następnej okazji


Pozostaje pytanie: Co z królewną Śnieżką?



Firma John Waterer & Sons & Crisps nie postawiła tej swoistej kropki nad 'i'... i Śnieżki nie stworzyła... ale postać królewny o twarzyczce jaśniejszej niźli śnieg zainspirowała innych rodkowych hybrydyzerów i miano to nosi nawet kilka różaneczników i azalii.



---> malutka (0,60 x 0,80 m) azalia japońska 'Schneewittchen' (Rh 'Kermesinum' x Rh 'John Cairns'), która wyszła spod ręki Hansa Hachmanna, o drobnych, białych kwiatach z delikatnie zaznaczonymi, żółto zielonkawymi cętkami na górnym płatku

---> azalia indyjska* 'Schneewittchen' (NN), autorstwa Ludwiga Leopolda Liebiga, o czysto białych kwiatach

---> azalia indyjska* 'Schneewittchen' (NN), autorstwa Arthura Voigta, o czysto białych kwiatach

---> azalia indyjska* 'Snowwhite' = 'Madame Papi' (NN), wprowadzona na rynek przez C.J. Wille'a, o pełnych, czysto białych kwiatach z żółto zielonkawymi cętkami na górnych płatkach

---> kompaktowy (0,80 x 0,60 m) różanecznik drobnokwiatowy 'Reich's Schneewittchen' (Rh minus var. minus x Rhi 'Yaku Fairy), autorstwa Wolfganga Reicha, o kwiatach w pąku delikatnie kremowych, po otwarciu kremowo żółtych, następnie po jednym dniu blednących do czystej bieli z nielicznymi, żółtawymi cętkami na górnym płatku oraz mocno pofalowanymi brzegami

---> duży (1,60 x 2,50) różanecznik wielkokwiatowy 'Bruns Schneewitchen' (Rh 'Goldsworth Yellow' x insigne), autorstwa Wilhelma Brunsa, o kwiatach w pąku różowych, po otwarciu białych z delikatną, różowoliliową poświatą na zewnątrz i wyraźnymi, ciemnoczerwonymi cętkami na górnym płatku oraz lekko pofalowanymi brzegami

---> umiarkowanej postury (1 x 1,20 m) różanecznik wielkokwiatowy 'Cunningham's Snow White' = 'Cunningham's Album Compactum' (NN), autorstwa James'a Cunninghama, o kwiatach w pąku jasnoróżowych, po otwarciu białych z delikatną, żółtawą poświatą oraz żółto zielonkawym rysunkiem na górnym płatku i pofalowanymi brzegami

---> kompaktowy (0,50 x 1 m) różanecznik wielkokwiatowy 'Heinje's Schneewittchen = Schneewittchen' (Rh 'Koichiro Wada' x Rh 'Cynthia'), autorstwa Wilhelma Sagemüllera, o kwiatach początkowo delikatnie różowych, z czasem bielejących z wyraźnie zaznaczonymi, ciemnoróżowymi cętkami na górnym płatku oraz pofalowanymi brzegami

* azalia indyjska - potoczna nazwa nadana mieszańcom Rh simisi, Rh noriakianum oraz Rh scabrum o niedostatecznej odporności na mróz, przeznaczonym do uprawy doniczkowej


Jak widać Śnieżki są większe, mniejsze i... całkiem malutkie... mniejsze nawet od rodkowych krasnali... w ogrodzie - jak w bajce - wszystko zdarzyć się może!