Marsilea quadrifolia
(Marsylia czterolistna)

Ta zadziwiająca, przypominająca koniczynkę paproć, zasiedla stojące i przez to dość ciepłe zbiorniki wodne, gdzie tworzy kolonie zielonych 'dywanów' składających się z listków o cienkich ogonkach i podzielonych na 4 części blaszkach, wyrastających z cienkiego kłącza .
Spójrzcie na świetną rycinę z 'Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz' prof. Otto W. Thomé (1885,Niemcy), przedstawiającą Marsilea quadrifolia i drugą, występującą na naszych terenach, bagienną paproć - Pilularia globulifera( gałuszka kulecznica). Rycina dokładnie pokazuje jej budowę, (małe, ciemne 'fasolki' nad kłączem to sporokarpia) i sposób rozprzestrzeniania się.




rycina - wolne żródła

Liść osadzony jest na 5-8 cm ogonku, u którego nasady tworzą się nerkowate w kształcie sporokarpia.

Są to włochate struktury o kształcie fasoli (zazwyczaj od 3 do 8 mm średnicy) z twardą powłoka zewnętrzną, chroniącą znajdujące się środku zarodniki (na wewnętrznej stronie powłoki powstają kupki zarodni zróżnicowane na męskie mikrosporangia i żeńskie makrosporangia). Powłoka jest odporna na wysychanie, pozwalając zarodnikom wewnątrz przetrwać niekorzystne warunki, takie jak zimowy mróz lub letnie okresy suszy. Pomimo jej twardości, sporokarpia otwierają się łatwo w wodzie, jeśli warunki są sprzyjające. W laboratoriach przeprowadzono badanie zdolności kiełkowania zarodników po przechowywaniu przez ponad 40 lat i... zostały zakończone sukcesem! Wiekowe zarodniki pomyślnie wykiełkowały. W każdym sezonie, rośnie i rozwija się tylko jeden owocnik na węzeł wzdłuż kłącza u podstawy pozostałych liści.

Spotkać ją można niemal na wszystkich kontynentach prócz arktycznych i upalnych, ale głownie na obszarach środkowej i południowej Europy, Kaukazie, Syberii Zachodniej, w Afganistanie, Indiach, Chinach, Japonii a od ok. 1860r również w Ameryce Północnej (początkowo tylko w Connecticut), gdzie została przeniesiona/przewleczona i nazwana "Four Leaf Clover" (koniczyną wodną). Obecnie w niektórych częściach Stanów Zjednoczonych uważana jest za chwast i bezlitośnie tępiona. W Polsce w latach 50-tych XX wieku uznawano ją za wymarłą lub zaginioną w stanie naturalnym, ale w 1973 odnaleziona została przypadkowo na brzegu Jeziora Goczałkowickiego i wykopana przez znalazców - pracowników O.B. Uniwersytetu Warszawskiego - trafiła do Ogrodu Botanicznego w Warszawie. Po namnożeniu część roślin trafiła m.in. do arboretum w Bolestraszycach skąd w ostatnich latach XX wieku zasiedlono nią m.in. zbiorniki w okolicach Puław. Obecnie pod ścisłą ochroną, wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin, jako wymarła w warunkach naturalnych. Znając jednak żywotność zarodników, możemy mieć cichą nadzieję, że gdzieś/kiedyś znów się nam objawi.

Przygotowując dla niej stanowisko w ogrodzie, pamiętać należy, że pierwotnie była i jest rośliną porastającą błotniste, okresowo zalewane brzegi płytkich, żyznych, dość ciepłych zbiorników wodnych i wymaga miejsca słonecznego. Trzeba podkreślić, że marsylia nie jest stricte rośliną wodną! Dobrze znosi okresowe stany 'zalania', ale przede wszystkim lubi jako stanowisko tzw. płytką strefę brzegową. Ze względu na ochronę, nie wolno jej pobierać ze stanowisk naturalnych.

W Ameryce, nazywana jest potocznie . four leaf clover a w Wielkiej Brytanii, water clover (fern)

Moja Marsilea quadrifolia rezyduje na słonecznym stanowisku, w specjalnie dla niej zbudowanym bagienku .









na przedwiośniu - widoczne czarne sporokarpia



kłącza i sporokarpia widoczne przez liście

Początek czerwca - marsylia już w pełni zazieleniła swoje bagienko . Chyba powinnam je rozbudować , zrobiło się już zbyt ciasno od sporej ilości roślin

Moje bagienko ma coraz więcej cienia i niestety marsylia wędruje w stronę słońca.W cieniu jest wyciągnięta i rachityczna.

Tomaszu, popatrz na to W ubiegłym roku, wysadzając paprocie w zagłębnik dryopterisowy, wcisnęłam tez przy okazji kawalątko kłącza marsylii. Wiosną coś tam się pokazało , kilka marnych listków, czyli przezimowała . Teraz , po powrocie zdębiałam , pół 'rabatki' jest nią zarośnięte . Wygląda, jak dorodna koniczyna , bo stanowisko niby jest cieniste, ale ciepłe , bardzo wilgotne i chyba mocno jej odpowiadające odczynem ( ziemia z dna stawu)

fot.19.08.2016r





...

Tegoroczny wiosenny zakup. Biedna do tej pory rośnie w wiaderku, zadołowanym na mojej mokrej rabatce.
Zarosła cały pojemnik i wyszła na poletko Wydaje mi się, że ta część roślinki, która uciekła jest dużo ładniejsza
W taki razie może nie muszę robić jej typowego bagienka ze stojącą wodą, nie wiem tylko co byłoby w zimie

Zdj. dziś 23.07.2017

U mnie też marsylia wychodzi z bagienek i wędruje po ściezkach i między roślinami. Różnie to jest po zimie, nie ma reguły - zazwyczaj ta na ścieżkach nie odbija, a między roślinami, w ciepłych miejscach ją znajduję. Po jednej z zim wyszła tylko maleńkim kawalątkiem spod kamienia w bagienku, reszta zanikła.

Ponieważ Marsilea quadrifolia nieźle się u mnie zadomowiła i namnaża w kilku miejscach, wysadziłam niedużą sadzonkę do płytkiej strefy brzegowej oczka wodnego, które w całości jest w słońcu. W tej chwili przeszła pod mostkiem na drugą stronę i pływa sobie w wodzie.










fot.25.07.2017r
.

Pisząc wstęp do tego wątku, wertowałam różne żródła, by ustalić, jak to się stało, że uznana za wymarłą na polskich ziemiach, marsylia jednak nadal u nas rośnie...ba! Na niemieckiej stronie dystrybutora tej oryginalnej paproci, kupić możemy dwie jej formy , w tym dziką, polską marsylię.
W tym roku dane mi było odwiedzić Bolestraszyce, gdzie Marsilea quadrifolia uprawiana jest w kilku miejscach
W zbiorniku przy kaskadzie, wraz z innymi roslinami wodnymi m.in. lotosem







Czytałam, iż uprawia się ją też na pływających tratwach , więc byłam bardzo ciekawa, jak to wygląda Niezasiedlona tratwa na jednym z bolestraszyckich stawów / obok pływa inna ciekawa roslinka wodna- orzech kotewka wodna(Trapa natans)



Tratwa pełna siewek różnego rodzaju roślin a pomiędzy nimi, maleńka marsylia







Tratwy nie sa duże, mają może rozmiary 0,6 x 0,4 m i chyba są zakotwione w dnie stawu, za pomocą widocznych na zdjęciach kijów. Zbudowane są dośc prosto, z połaczonych ze sobą kawałków drewna. Mam chęć spróbować tego sposobu uprawy marsylii.
Wszystkie zdjęcia z dn.28.07.2017r
.

Moja marsylia w ciągu jednego sezonu z małej sadzonki pięknie się rozrosła
Niestety przed zimą nie doczekała się oczka wodnego i dalej zakupiona część siedzi w wiaderku
Chyba to wiaderko zabiorę do 'domu' , bo boję się ją stracić

Zdj.dziś 20.10.2017

Owszem, mozesz wnieść marsylię do nieogrzewanego garażu, czy bardzo zimnej piwnicy, ale przekonałam się, że wystarczy w kępę rzucić kilka kamieni a potem zarzucić gałązkami iglastymi. To, co na wierzchu przemarza, ale spod kamieni zawsze coś wybija. Marsylia czterolistna ma, jak zauwazyłaś szybkie tempo namnazania, w lipcu juz znowu będziesz miała jej sporo.
Moje marsylie w bagienku juz porudziały po pierwszym przymrozku, tylko w tle widać jeszcze zielone listki, które schowały się między kamienie obudowy oczka




fot.06.11.2017r

Te zielone szczypiorki wokół, to oczywiście druga malutka bagienna paproć, gałuszka kulecznica.
.

Asekuracyjnie doniczkę z Marsylią czterolistną zabrałam do chłodnego pomieszczenia
Rozłożyłam kamienie, okryłam jedliną......
Dziękuję Polu
Fajna ta gałuszka kulecznica Jak myślisz dałaby radę u mnie w błotku bez stojącej wody

Oczywiście, że dałaby radę. To malutki szczypioreczek , który nie potrzebuje wielkiej ilości wody.

27.03.2018 Marsylia w wiaderku
tej w gruncie jeszcze nie widać

W końcu pojawił się żagielek Marsylii zimującej w gruncie a już zaczynałam tracić nadzieję

Zdj.dziś 25.05.2018





a tu ta 'z wiaderka'

Basiu, u mnie w bagienku też dopiero pokazuje się, wychodząc spomiędzy kamieni. Najszybciej pojawiła się w płytkiej strefie oczka wodnego


fot.25.05.2018r
.

Marsylia czterolistna przyspieszyła z namnażaniem się - upały i słoneczne dni, to dla niej świetne warunki do rozwoju. W bagienku, oraz oczkach pojawiają się pastorały, oraz młode listki w najróżniejszych fazach wzrostu. Ponieważ rośnie na płyciźnie, stale buszuje tu wiele żab
















fot.31.05.2018r

U mnie stare bagienko zacienił klon i marsilea powoli zanikła. Na nowym dość szybko się porozrastała.

Moja sama sobie zmieniła miejscówkę. Z pojemnika w którym rosła w ubiegłym roku - przeprowadziła się na mieliznę po drugiej stronie oczka. Pewnie rybki jej pomogły podczas tarła.....................

Verciu, masz już prawdziwe stadko

Moja marsylia zaanektowała sobie mniejsze oczko na Sławojkowie - pływa, wchodzi pomiędzy kamienie, wychodzi na ląd...Pozwalam jej na to, bo zimą i tak spora jej część - ta pływająca - przepadnie.






fot.31.07.2018r
.

Moje obie marsylie pięknie przyrastają
Rozradzę jeszcze jutro w inne miejsca i już nie będę na zimę zbierać do domu

Zdj.12.08.2018

Pokazały się sporokarpia.Niektóre źródła podają, że spory mają żywotność nawet do 100 lat.