> Nasze szachownice



Szachownice (Fritillaria) należą do rodziny liliowatych. Tak samo jak lilie rosną tylko na półkuli północnej.
Do rodzaju należy ponad 140 gatunków, z czego około 20. rośnie w Ameryce Północnej. Dziko rosną przede wszystkim w strefie klimatu kontynentalnego – w Euroazji, Północnej Afryce, a także w zachodniej części Ameryki Północnej, od Północnego Meksyku aż po Alaskę. W większości potrzebują podłoża wapiennego, ale są również gatunki kwaśnolubne.
Okres wegetacji szachownic przypada na wiosnę. Podczas letnich upałów ich część nadziemna ginie. Poszczególne gatunki różnią się wysokością (niektóre osiągają nawet 120 cm, inne tylko 20 cm), a także wielkością cebul.
Najwyższe wyrastają oczywiście z największych cebul, które dochodzą czasami do średnicy 20 cm.
Do najwyższych szachownic należą m.in.:

Frittilaria imperialis – Szachownica cesarska (Cesarska korona) jej pęd wyrasta do wysokości 100–120 cm.
Fritillaria persica – Szachownica perska – wysokość roślin do 80 cm.
Fritillaria raddeana – Szachownica Raddiego – wysokość roślin do 80 cm

Większość gatunków szachownic oprócz wrażliwości na niską temperaturę (mrozoodporność) jest szczególnie wrażliwa na ilość opadów w okresie ich spoczynku (lato). Szachownice będą dobrze rosły na glebach lekkich, przepuszczalnych. Na glebach cięższych należy im zapewnić dobry drenaż, bo inaczej cebule będą gniły.
Ze względu na tak duży obszar występowania, można powiedzieć, że warunki, w których rosną szachownice są różnorodne, ale ogólnie można je podzielić na cztery grupy.

Grupa A
Szachownice ze strefy klimatu typu śródziemnomorskiego rosnące na niskich i średnich wysokościach nad poziomem morza. W takich rejonach opady są głównie w okresie zimowym i wczesną wiosną, a lato jest suche. W okresie letnim cebule są w spoczynku, często chronione przed ciepłem promieni słonecznych przez wysokie zioła, cień drzew lub chłód mgły przybrzeżnej.
Te gatunki w naszych warunkach są łatwe w uprawie jeśli pamiętamy, że gleba musi być przepuszczalna, bez zastoin wody.

Grupa B
Szachownice rosnące wysoko nad poziomem morza i/lub w głębi lądu. W takich rejonach wilgoć w glebie pochodzi z topniejącego na wiosnę śniegu i chociaż występują sporadyczne burze z piorunami, to lata są suche, ale nie upalne. W zimie ziemia jest zwykle pokryta śniegiem, więc temperatura i wilgotność podłoża są stałe przez okres 5–6 miesięcy zimowych, kiedy to cebula jest w fazie uśpienia.

Grupa C
Szachownice pochodzące z terenów półpustynnych. Pochodzą one z terenów śródlądowych z zimnymi suchymi zimami, niewielką ilością śniegu, wiosną z roztopami i bardzo suchymi latami.
Te gatunki są u nas trudne w uprawie, bo jesienią, kiedy powinny mieć sucho – u nas najczęściej pada. Poza tym w okresie letnim praktycznie nie powinno być opadów, co u nas też jest rzadkością. Można spróbować rozwiązać ten problem nakrywając miejsce, gdzie jest cebula odwróconą dnem do góry doniczką.

Grupa D
Szachownice z obszarów, gdzie lato zwykle jest deszczowe i chłodne, a zima zimna i sucha. Na przykład, gatunki pochodzące z Himalajów, południowo-zachodnich i północno-wschodnich Chin, Japonii i południowo-wschodniej Syberii. Te szachownice rosną w dość chłodnym miejscu przez cały rok, często w cieniu krzewów lub drzew liściastych. Śnieg i roztopy są równie ważne jak letnie opady. Głównym okresem wegetacyjnym jest wiosna, ale wzrost korzeni może rozpocząć się w okresie letnim, co zbiega się z letnimi deszczami.
Te gatunki są u nas najłatwiesze w uprawie.

Cebule szachownic powinny być wysadzone do końca sierpnia. Termin ten pozwoli na zakorzenienie się przed nadejściem przymrozków.
Jeszcze raz należy podkreślić, że szachownice są szczególnie wrażliwe na wilgoć, prowadzącą do gnicia cebul. Wymagają bardzo dobrze przepuszczalnego podłoża oraz regularnego podlewania i dokarmiania – na początku nawozami azotowymi, a następnie potasowymi.
Pamiętajmy, że cała dawka nawozu powinna być im dostarczona przed kwitnieniem. Dotyczy to również nawozów potasowych, czyli tzw. nawozów jesiennych.
W okresie spoczynku, po obumarciu części naziemnych, rośliny wymagają zachowania suchych warunków, podlewanie nie powinno być częstsze niż raz na miesiąc. Cebule można też wykopać i przechować do jesieni w lekko wilgotnym torfie lub doniczkach z piaskiem/ziemią (ma to zapobiec przeschnięciu cebul).
Dołek do wysadzenia cebuli powinien być dostosowany do jej wielkości, czyli 2-krotnie większy. Cebule szachownic wysokich sadzimy na głębokości 20 cm, a niskich – na głębokości do 10 cm.

Wydaje mi się, że generalnie najbardziej czytelnym podziałam będzie podział na te wyrastające z dużych cebul - wielkocebulowe, które dorastają do 100 cm, a czasami nawet nieco więcej oraz małe szachownice, dorastające do ok. 30 cm., które rosną z małych cebul - drobnocebulowe.


Szachownice mające duże cebule

Tekst nad zdjęciem jest przekierowaniem do poszczególnych odmian szachownic.


Szachownice mające małe cebule

Tekst nad zdjęciem jest przekierowaniem do poszczególnych odmian szachownic.

Do jakiej grupy zaliczają się szachownice kostkowate Fritillaria Meleagris?

Przede wszystkim Meleagris należy zaliczyć do wymagających kwaśnego podłoża tak jak i szachownica Michajłowskiego. Pozostałe szachownice to na zasadowo....

Czy wszystkie szachownice odstraszają gryzonie?

Tak, szachownice odstraszają gryzonie
Moja rabatka z szachownicami wygląda jak krajobraz księżycowy. Ryją i krety i nornice

Puszek napisał:
A co kot na to?

Moje koty dosłownie i w przenośni je olewają
Dwa to są mocno starsi panowie i już nic nie łowią, chyba że kleszcze...
A młoda koteczka to nagminnie łowi nornice i za kretami się nie ogląda...

Kret to przecież nie gryzoń, żre dżdżownice i pędraki nie rośliny

Tilia napisał:
może nie gryzoń, ale ryjąc potrafi skutecznie zniszczyć roślinie system korzeniowy.
Że nie wspomnę;( o tym, że można przepaskudnie złamać nogę gdy ziemia ci się niespodziewanie zarwie nad wydrążonym krecim tunelem (niestety miałam i tę nieprzyjemność).

I co z tego, ze kret nie żre roślin ani ich korzeni. Nie zawsze widać, że pod krzakiem lub po bylinami jest "dziura" w ziemi. I nawet nie chodzi tylko o uszkodzenie korzeni. Mnie "wykopały'' posadzone wiosną młode rodki, nawet stare róże a o jeżówkach i innych bylinach nie wspomnę......
A podobno mocno pachnące szachownice miały odstraszać..... Chyba te gryzonie już się przyzwyczaiły do takiego zapaszku..... i spokojnie ryją