Wilec (Ipomoea L.) – rodzaj roślin zielnych, przeważnie pnączy z rodziny powojowatych, obejmuje ok. 500 gatunków. Występuje głównie na obszarach gorących i ciepłych. Większość pochodzi z Meksyku i Ameryki Północnej. Określany często (błędnie) jako powój, mylony bywa także z kielisznikiem.
Łodyga wijąca się, rzadziej wzniesiona.
Liście całobrzegie, dłoniastodzielne lub pierzastodzielne.
Kwiaty duże, lejkowate, pięknie wybarwione, efektowne, osadzone zazwyczaj pojedynczo w kątach liści.

Najbardziej znane gatunki to:
• Wilec purpurowy (Ipomea purpurea var. tricolor ),
• Wilec pierzasty (Quamoclit pinnata),
• Wilec klapowany (Ipomea lobata var. Mina lobata), zwany Koguci grzebień,
• Wilec biały (Ipomoea alba) jako jedyny z rodziny kwitnie wieczorami, dlatego bywa nazywany księżycowym pnączem. Wrażenie potęgują wielkie (do 14 centymetrów średnicy), okrągłe białe kwiaty, podobne do księżyca w pełni.
W naturze występują:
• wilec nadbrzeżny (Ipomoea pes-caprae)
• wilec przeczyszczający (Ipomoea purga)
• wilec ziemniaczany, batat (Ipomoea batatas), jadalny o sporym znaczeniu gospodarczym, ale i pięknym, gęstym ulistnieniu.
Ostatnio powstaje coraz więcej odmian wilców o ozdobnych liściach, wyprowadzonych na bazie wilca ziemniaczanego.
Odmiany z serii Sweet Caroline® czy Illusion charakteryzują się powcinanymi liśćmi. Ciekawe są także odmiany wilców z kolekcji Suntory. Liście u poszczególnych odmian mogą być ciemnofioletowo-granatowe, ciemnoczerwono-purpurowe, ciemnopurpurowe z mocnym czerwonawym żyłkowaniem oraz jasnozielone.
Rośliny dobrze krzewią się i rozrastają, z czasem „wychodząc” poza pojemnik, w którym rosną i przyjmując pokrój zwisający. Długość pędów może dochodzić do ponad 1 m.

Oryginalne, jednoroczne pnącze z rodziny Powojowatych (Convolvulaceae) o pierzastych liściach i lejkowatych, szkarłatnych kwiatach. Rośnie dość szybko dorastając do 2,5 - 3 m.
Kwiaty mniejsze niż u innych wilców, ale zwracające uwagę kolorem.
Wysiew nasion w IV w inspekcie lub namiocie foliowym. Sadzonki wysadzamy na miejsce stałe, gdy minie groźba przymrozków. Kwitnie od VI do jesieni. Można wysiać bezpośrednio do gruntu, ale wówczas zakwitnie dopiero w sierpniu.
Atrakcyjna roślina do obsadzania pergol, altan itp.

Preferuje stanowiska słoneczne lub lekko ocienione. Gleba żyzna, przepuszczalna, wilgotna.
Wrażliwy na przymrozki i suszę. W suchym podłożu więdnie i gubi liście.

Oryginalne pnącze z rodziny Powojowatych (Convolvulaceae). Pochodzi z Ameryki Południowej. Uprawiane jako roślina jednoroczna. W ojczyźnie wyrasta do ok. 5 metrów, u nas zwykle 3-3,5 m.
Kwiaty zebrane w jednostronne, wielokolorowe wiechy. Najmłodsze kwiatki z wiechy mają kolor czerwono-purpurowy, starsze przechodzą poprzez pomarańcze, żółcie aż do prawie białych. Cała wiecha wygląda jak płomień.
Świetna roślina do obsadzania ścian, pergol itp. Kwitnie od czerwca aż do przymrozków jesiennych.

Stanowisko powinno być słoneczne, gleba przepuszczalna, wilgotna, w miarę zasobna. Na słabszych glebach gorzej rośnie i wytwarza mniej kwiatów.
W zbyt żyznej glebie mogą wyrastać duże odcinki pędu pomiędzy węzłami liściowo-kwiatowymi.
Wysiew z nasion. Aby uzyskać wcześniejsze kwitnienie i pożądany wzrost, należy wysiać na początku marca do doniczek (w ciepłym inspekcie lub choćby na parapecie okna), a po wiosennych przymrozkach (po 20 maja), wysadzić z całą bryłą do gruntu.
Wymaga podpór, niezbyt grubych, aby mógł się okręcać.

Roślina jednoroczna z rodziny Powojowatych (Convolvulaceae) o dużych, dzwonkowatych kwiatach - w zależności od odmiany - przybierających barwy od białej, poprzez róże i czerwienie, aż do ciemnogranatowej.
Rozmnażają się z nasion wysiewanych w marcu. Kwitną przez całe lato i jesień w miarę wzrostu. Uszczykiwanie szczytu pędu powoduje rozkrzewienie się pnącza. Nie uszczykiwane też się rozkrzewiają przy zasychających liściach, ale dopiero w późniejszym okresie wzrostu.
Synonimiczna nazwa Wilec trójbarwny używana jest dość powszechnie przez szkółkarzy prawdopodobnie na skutek mylenia z Powojem trójbarwnym o podobnych kwiatach. Zasadnicza różnica, to kształt liści; ; powój ma je owalne, jajowate, a wilec zawsze sercowate.

Preferuje miejsca słoneczne. W cieniu gorzej rośnie i słabo kwitnie. Gleba powinna być bogata w substancje organiczne zbliżona do obojętnej (pH 6-. Należy im zapewnić podpory, wokół których będą się owijać. Podlewać tylko po posadzeniu. To rośliny terenów suchych, nie potrzebują wiele wilgoci.
Wrażliwe na przymrozki, ale posiane pod koniec marca kiełkują w odpowiednim czasie by nie zmarznąć.

Wyhodowano wiele odmian barwnych i ciągle powstają nowe. Do najciekawszych należą:

- ‘Scarlett O’Hara’- odmiana wyjątkowa, charakteryzująca się ciemnoczerwonymi kwiatami z białą gardzielą.
- ‘Alba’- odmiana o białych kwiatach.
- ‘Blossom Star’- odmiana o białych kwiatach z różowo- fioletowymi przebarwieniami w kształcie gwiazdy.
- ‘Flying Saucers’- odmiana o kwiatach w odcieniach bieli, purpury oraz barwy niebieskiej.
- 'Arlekin' - o kwiatach białych z niebieskimi paskami,
- ‘Heavenly Blue’- odmiana o niebieskich kwiatach i białej gardzieli.
Najczęściej kupujemy mieszankę nasion odmian pospolitych, a tylko w dobrych sklepach, wyselekcjonowane odmiany.





'Blue Mornig glory'



'Star of Yalta'

Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas), zwany też batatem, lub słodkim ziemniakiem, jest pnączem użytkowym często spotykanym zarówno w uprawie ogrodowej, jak i tarasowej. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. Należy do rodziny Powojowatych (Convolvulaceae Juss.)
Jest chętnie sadzony w donicach i skrzynkach, doskonale kryje różnego rodzaju podpory czy ogrodzenia. Łatwość uprawy, niezwykle dekoracyjne liście i kwiaty oraz szybkie tempo wzrostu są jego docenianymi zaletami.
Korzenie wilców, tak zwane bataty, mierzą ok. 20 cm długości. Mają najczęściej barwę czerwoną lub żółtą, są owalne i podłużne. Ich miąższ jest pomarańczowy lub żółtawy, jadalny o słodkim smaku.

Stanowisko powinno dla batatów być słoneczne lub półcieniste. Warto jednak unikać bardzo mocnego nasłonecznienia, ponieważ powoduje ono szybką utratę wilgoci i może powodować poparzenia liści.
Wilec ziemniaczany możemy zimować w temperaturze 10-20°C. W zależności od temperatury opadają wszystkie liście lub tylko ich część. Nowe pojawiają się zazwyczaj w kwietniu.
Wilec ziemniaczany wprawdzie znosi krótkotrwałe spadki temperatury do 0°C, ale nie należy przesadzać z chłodem. Dwa lata temu trzymałem donice długo na tarasie przy altanie, bo nie było miejsca w piwnicy. Zapowiadano na noc temperatury około zera stopni, więc nie poszedłem schować donic. Rzeczywiści było -5 i wilce nie przeżyły.

Latem należy zwrócić uwagę, aby podłoże było stale jednakowo wilgotne. Wilec, który wykształca duże, miękkie liście, ma pod tym względem duże wymagania. Przesuszenie gleby sprawia, że liście szybko usychają. Z drugiej strony trzeba także uważać, aby bulwy nie stały w wodzie, ponieważ zaczną gnić. Dobrze jest umiarkowanie zasilać je nawozami, w okresie od marca do września, co 2 tygodnie, nawozem wieloskładnikowym. Zimą ograniczamy podlewanie.
Najczęściej spotykane odmiany:
• ‘Blocky’ - pięcioklapowe fioletowo-zielone liście z fioletowym spodem,
• ‘Carolina Bronze’ - liście brązowo-zielone, pięcioklapowe, dłoniaste,
• ‘Bronze’ – miedziano-brązowe trójklapowe liście o trójkątnym kształcie,
• 'Chartreuse' – liście jasnozielone, dłoniaste,
• ‘Purple’ - ciemnopurpurowe trójklapowe liście o trójkątnym kształcie.
Wilce te rozmnaża się najczęściej poprzez bulwy. Można je pociąć w grube plastry i posadzić w docelowym miejscu. Dobrze jest odczekać aż miejsce cięcia lekko zaschnie.
Można też rozmnażać z sadzonek pędowych, ale do ukorzeniania potrzebują wysokiej temperatury, ok. 25 stopni C.
Możliwy jest wysiew nasion. Robimy to wiosną mocząc wcześniej nasiona przez 24 godz. Rośliny uzyskane w ten sposób nie dają pewności powtórzenia cech rośliny matecznej. Nasiona są bardzo toksyczne po połknięciu.




Odmiana 'Blackie'


Czasem coś podgryza liście.

Wilec purpurowy Heavenly Blue w Bayreuth Botanic Garden





razem: wilec purpurowy i wilec klapowany na rabacie z białym kleome