Różanecznik drzewiasty
Rhododendron arboreum

Lokalna nazwa: burans

Grupa Gatunki dzikie



Środowisko naturalne:
Azja Środkowa (Nepal)
Azja Południowa (Bhutan; Indie: stany: Arunachal Pradesh, Asam, Bengal Zachodni, Dżammu i Kaszmir, Himachal Pradesh, Manipur, Meghalaya, Nagaland, Sikkim, Tamilnadu, Uttarakhand, Uttar Pradesh; Sri Lanka)
Azja Południowo-Wschodnia (Mjanma (dawniej: Birma); Tajlandia; Wietnam)
Azja Wschodnia (Chiny: region autonomiczny Tybet (Xīzàng) oraz prowincje: Junnan (Yúnnán), Kuejczou (Gùizhōu)

Odkrywca: NN... gatunek uprawiany w Europie od roku 1800
Pokrój: przybiera postać drzewa o gęstej, wąskowalcowatej koronie
Siła wzrostu: duża... w środowisku naturalnym (Nepal) dorasta do 25 a nawet 30 m (!)... w uprawie w warunkach sprzyjających (Szkocja) osiąga do 16 m wysokości
Pędy: nagie, młode mocno owłosione... kora jasnobrązowa do brązowej, czasem czerwonawa
Liście: zróżnicowane w wybarwieniu, wielkości i kształcie... ciemnozielone do oliwkowozielonych, matowe, skórzaste z wierzchu... od spodu pokryte białawym lub rdzawym indumentum... wąsko lub szerokoeliptyczne... o długości od 6,5 do 20 cm przy szerokości od 1,8 do 6 cm... młode pokryte kutnerem
Kwiaty: zróżnicowane w wybarwieniu... z reguły w kolorze nasyconej czerwieni, ale również w odcieniach różu i bieli z ciemnopurpurowymi cętkami na górnym płatku... dzwonkowate, o głębokości do 5 cm... zebrane po 10-20 sztuk w wierzchołkowe kwiatostany
Termin kwitnienia: w zależności od podgatunku od marca do czerwca
Mrozoodporność: słaba... w zakresie od -12 do -18 °C


Podgatunki i ich odmiany botaniczne:

---> Rhododendron arboreum subsp. arboreum >> podgatunek: typowy o czerwonych lub różowych kwiatach

---> Rhododendron arboreum subsp. cinnamomeum >> o liściach z cynamonowo brązowym indumentum

Rh arboreum subsp. cinnamomeum var. cinnamomeum
Rh arboreum subsp. cinnamomeum var. roseum
Rh arboreum subsp. cinnamomeum var. roseum f. album

---> Rhododendron arboreum subsp. delavayi >> o żywo czerwonych kwiatach

Rh arboreum subsp. delavayi var. albotomentosum
Rh arboreum subsp. delavayi var. delavayi
Rh arboreum subsp. delavayi var. peramoenum

---> Rhododendron arboreum subsp. nilagiricum >> o różowo czerwonawych kwiatach i liściach mniejszych a bardziej skórzastych... występujący w stanie Tamilnadu w Indiach

---> Rhododendron arboreum subsp. zeylanicum >> o krwistoczerwonych kwiatach... spotykany jedynie na wyżynach Sri Lanki... nazwa od słowa Zeilana, używanego przez arabskich kupców w odniesieniu do Sri Lanki


Ciekawostki:

---> Zauważono zależność pomiędzy kolorem kwiatów a wysokością, na której rosną... na najniższych terenach występują różaneczniki o kwiatach krwistoczerwonych, im wyżej tym kolory ich stają się coraz jaśniejsze aż do form zupełnie białych

---> Kwiat różanecznika drzewiastego jest narodowym kwiatem Nepalu, uwiecznionym w godle
a w Indiach drzewo jest państwowym symbolem stanu Uttarakhand a kwiat takimż symbolem stanu Nagaland

---> Najpopularniejszy z 80 gatunków różaneczników, zasiedlających wschodnie Himalaje

---> Wyjątkowo długowieczny... najstarsze okazy w Anglii liczą ponad 150 lat... na naturalnych stanowiskach w Nepalu nawet i 250 lat (!)

---> Dla miejscowej ludności stanowi... doskonałe źródło drewna budowlanego i opałowego... wykorzystywanego także w produkcji galanteryjnej
Z kwiatów robione są zaś... pikle oraz wytwarzany buransh, orzeźwiający napój o szerokich działaniach prozdrowotnych... a także wino... świeże lub sproszkowane dorzuca się też do ichnich chlebków parathas, sosu chutney czy przekąsek pakoras... z nektaru zbieranego przez himalajskie pszczoły powstaje miód zwany miodem obłędu i szaleństwa... a to z uwagi na swe halucynogenne właściwości, gdy spożywa się go w większych ilościach


Różanecznik drzewiasty jest protoplastą wielu współczesnych odmian różaneczników o krwiście wybarwionych kwiatach

Potomstwo:

Wyselekcjonowane typy: (m.in.) : 'Everest Reunion', 'Tigrinum Roseum', 'Tony Schilling'

Mieszańce gatunku i selektów: (m.in.) 'Nobleanum', jedna z pierwszych hybryd powstała w Anglii w szkółkach Waterera około roku1835, 'Cardinal', 'Doncaster', 'George Cunningham','John Walter', 'Vesuvius'

oraz dalsze geny:

(m.in.) 'Abendsonne', 'Bruns Leuchtfeuer', Cosmopolitan, Doctor H.C. Dresselhuys', 'Erato', 'Gartendirektor Glocker', Mrs P. den Ouden', 'Pink Cherub', 'Sleepy', 'Sneezy', 'Torero', 'Władysław Jagiełło'


Gdzie w Polsce: Cenny acz bardzo rzadki okaz w kolekcjach dendrologicznych... 1 egzemplarz Rhododendron arboreum subsp. delavayi widnieje w wykazie roślin Arboretum w Rogowie (stan na 27.01.2010 )... w wykazie roślin Arboretum w Wojsławicach brak



Różanecznik drzewiasty na ilustracji pracy Philipa Furley'a Fysona 'The Flora of the Niligiri and Pulney Hill-Tops' z roku 1915


(Wolne zasoby)


Różanecznik drzewiasty w naturalnym środowisku w Nepalu w okolicach szczytu Poon Hill (3210 m)... połowa kwietnia 2012 (foto: Marysia olibabka )








Szczęśliwców, którym dane było widzieć różanecznik drzewiasty, proszę o zasilenie bazy swoimi fotkami

Jeszcze kilka fotek dodam





Na niżej widać rózne kolory kwiatów rosnących obok siebie rózaneczników

Marysiu ja niestety nie widziałem ich w rozkwicie ale i tak robiły ogromne wrażenie
Niby wiedziałem, że rosną w Himalajach ale to co zobaczyłem na żywo przerosło moje najśmielsze oczekiwania. Były tam całe lasy tych roślin i występowały na różnych wysokościach.
Rododendronowe drzewa powalały swoimi rozmiarami. Miały po kilkanaście metrów wysokości, a średnica niektórych pni przekraczała metr. Urzekł mnie zresztą sam ich wygląd.
Kora była jasno brązowa, łuszcząca się, trochę przypominająca naszą rodzimą sosnę pospolitą. Pięknie wyglądała w słońcu.