Polystichum tsus-simense
paprotnik chiński
Ten niewielkich rozmiarów paprotnik chiński pochodzi ze wschodnich krajów azjatyckich: Chin , Korei, Japonii, Tajlandii i Indochin. Mimo, że pierwotnie nie występował na terenie Stanów Zjednoczonych, obecnie - jako naturalizowanego 'uciekiniera' z ogrodów - można go często spotkać na stanowiskach w lasach Florydy i Luizjany. Porasta cieniste stoki górskie, kamieniste miejsca w lasach, często w pobliżu strumieni.
W naszych warunkach jest paprocią częściowo zimotrwałą.Tworzy nieduże, kompaktowe kępy, składające się ze skórzastych, podwójnie pierzastych, ciemnozielonych i błyszczących liści. Ich
długość waha się od 20-50cm w zależności od warunków uprawy: w Europie zazwyczaj nie przekracza 40 cm wysokości. Charakterystyczne dla tego paprotnika są
kontrastujące mocno, brunatne ogonki liściowe z tzw. 'rynienką' i podobnego koloru żyłki na listkach. Same listki, w liczbie od 15 do 20 par na frondzie, są dość płytko, ale wyraźnie piłkowane i 'zębate'.
W naturze u tego paprotnika zarodniki dość szybko dojrzewają i są wysiewane przez wiatr latem. W naszych warunkach, rozmnażamy go przez sadzonki pobierane od starszych, rozrośniętych roślin (wiosną), jednak jego tempo wzrostu nie jest oszałamiające i potrzebuje kilku lat, aby utworzyć mocną, obfitą kępę. Zarodniki nie występują na wszystkich liściach, na 'płodnych' skupione są w zarodniach usadowionych w jednym rzędzie między brzegiem a nerwem
Szykując dla Polystichum tsus-simense stanowisko w ogrodzie, należy pamiętać, w jakich warunkach rośnie w naturze: o ile jest dość elastyczny i przystosowuje się do odczynu gleby (choć preferuje obojętną i zasadową), to wymagać będzie miejsca od półcienistego, gleby żyznej, przepuszczalnej i dobrze odwodnionej, ale... o wysokiej wilgotności. Oznacza to, że latem musimy zapewnić jej dostatecznej ilości wody, natomiast zimą, stanowisko musi być niezbyt mokre, bez zastoin wodnych i mrozowych. W naszym klimacie konieczne jest zabezpieczanie tego paprotnika przez okrycie włókniną i stroiszem iglastym. Źródła podają, iż jest odporny do -20 C ( strefa 6), ale niejedna zima przekonała nas, że nieco pokory w starciach z naturą bardzo się przydaje. Polecany jest do nasadzeń naturalistycznych, ale ze względu na niewielkie rozmiary, raczej w masie ( po kilka sztuk), do zacienionych miejsc w ogrodach skalnych i do uprawy pojemnikowej.
Nazwę swą zawdzięcza japońskim wyspom Tsushima (Cuszima), położonym pośrodku Cieśniny Koreańskiej - prawdopodobnemu miejsca odnalezienia tego paprotnika. Angielskie okreslenia tej paproci to: Korean Rock Fern, Tsus-sima Holly Fern.
.