Cis pospolity (Taxus baccata)



– gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa lub dużego krzewu z rodziny cisowatych. Występuje naturalnie w Europie, w Azji zachodniej (sięgając aż po Iran) oraz w północnej Afryce. Jest to roślina wolno rosnąca, długowieczna (osiąga ponad tysiąc lat), rosnąca na różnych glebach i w różnych warunkach nasłonecznienia. Po okresie ograniczania zasobów związanych z nadmierną eksploatacją i niszczeniem siedlisk, obecnie gatunek jest w ekspansji. Jest wszechstronnie wykorzystywany – jako roślina ozdobna, lecznicza i dostarczająca wartościowego drewna.

Rozmieszczenie geograficzne
Zasięg gatunku obejmuje niemal całą Europę z wyjątkiem jej północnej i wschodniej części. Na rozległych obszarach ma rozproszone stanowiska, częściej występując na obszarach górskich. Ze względu na popularność uprawy i rozsiewanie się z upraw – dla wielu stanowisk trudno określić na ile są naturalne. Na północy stanowiska gatunek osiąga 63°N w Norwegii i Szwecji - brak go na Wyspach Owczych i Islandii oraz w północnej Skandynawii. Na wschodzie rośnie w krajach nadbałtyckich, w Polsce, w Karpatach, na Krymie, licznie w rejonie Kaukazu sięgając po północny Iran. Południowa granica obejmuje europejską część Turcji, Grecję, Włochy i Półwysep Iberyjski. Nieliczne stanowiska ma cis na wyspach śródziemnomorskich. Rośnie też w górach Algierii i Maroka. Na Azorach znajduje się na krawędzi wymarcia. W Polsce najczęściej jest spotykany w zachodniej, północnej i południowej części kraju.

Morfologia
Pokrój
Zimozielone niewysokie drzewo, o wysokości zwykle do 15 m (maksymalnie do 28 m), lub krzew o wysokości do 3–4 m. Pierśnica dorasta do 80 (140) cm. Korona ciemnozielona, zwykle jajowato-stożkowata, u starych drzew lub osobników krzewiastych nieregularna. Często roślina wielopniowa. Formy krzewiaste pojawiają się najczęściej w wyniku wczesnej straty pędu wierzchołkowego i zastąpienia go kilkoma innymi. Pień z reguły obficie, nieregularnie ugałęziony, przy czym nawet ze starych pni i konarów wypuszcza wciąż młode odgałęzienia. Kora wiśniowo-szara lub ciemnobrunatna, później rdzawoszara, łuszcząca się cienkimi płatami. Młode pędy przez 2–4 lata pozostają zielone.
Korzenie
Płytkie, czasem, zwłaszcza na glebach inicjalnych, nawapiennych na poziomie gruntu.
Liście
Skrętoległe igły, o długości 2–3 cm i szerokości 0,3 mm, równowąskie, szablaste, spłaszczone, o łagodnie zaostrzonym wierzchołku, nasada liścia zbiega po ogonku, lekko wygięte, niekłujące, miękkie, osadzone na krótkim, cienkim ogonku. Górna strona – ciemnozielona, błyszcząca, spodnia – znacznie jaśniejsza, matowa, ze słabo zaznaczającymi się, dwoma paskami aparatów szparkowych. Centralna wiązka przewodząca wyraźna na obu stronach liścia, którego brzegi są lekko podwinięte. Igły na pędzie wyrastają skrętolegle, przy czym na końcach pędów rozłożone są dwustronnie grzebieniasto. Pozostają na pędzie przez 6–8 lat.
Pąki
Bardzo drobne, z łuskami ciemnobrązowymi, zaokrąglonymi i ciasno przylegającymi.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, przy czym rośliny są zwykle dwupienne, rzadko jednopienne. Kwiaty drobne, zielone, rozwijają się w kątach liści na końcach ubiegłorocznych przyrostów letnich. Żeńskie (makrostrobile) są bardzo małe (od 1,5 do 2 mm długości), mają jajowaty kształt, rozwijają się pojedynczo lub parami na dolnej stronie pędów. Składają się z kilku łusek, z których tylko najwyższa jest płodna, wspierając pojedynczą zalążnię. Kwiaty męskie (mikrostrobile) mają kulisty kształt i średnicę 2–3 mm, są żółtozielone, skupione po 20–30 w końcowych odcinkach pędów. Każdy strobil składa się z 6–14 mikrofili, każdy z 4–9 woreczkami pyłkowymi.
Nasiona
Żółtobrązowe, jajowate, długości 6–7 mm i średnicy 5 mm. Okryte są twardą łupiną nasienną i częściowo charakterystyczną czerwoną, kubkowatą osnówką o wymiarach 7 x 9 mm.

Cis pospolity 'David'
Taxus baccata

Nowa odmiana kolumnowa.
Osiąga w wieku 10 lat ok. 1,5m.
Pędy sztywne, młode przyrosty intensywnie żółte.
Mrozoodporność 6a.

Usiłuję mojemu dopasować imię i waham się pomiędzy Taxus baccata 'Silver Spire' a Taxus baccata 'Icicle'

zdjęcie z czerwca


i z października

Cis pospolity 'Dovastonii Aurea'
Taxus baccata



Beata

Teraz wygląda tak

'Dovastonii Aurea'




A to jego zielony brat
'Dovastoniana '









Beata

Cis pospolity
Taxus baccata

formowany w kulę na pniu

Obrodziły

Mój cis samosiejka - w dobrej formie:

Cis pospolity 'David'
Taxus baccata

imiennik mojego syna,więc jak było by go nie mieć.
Starszy egzemplarz ma już z 15 lat,ten na zdjęciu to jego siewka.
Gęste wolno rosnące drzewo o ładnym kolumnowym pokroju i zielono żółtych igłach.
Widoczny z daleka, bezobsługowy.

A ten serb to co to? Ładny

A ten serb to 'De Ruyter'

Cis pospolity 'Repandens'
Taxus baccata

Krzew dorastający do ok. 60 cm wys. i 3 m szerokości.

U mnie od trzech lat. Tego roku,wczesną jesienią przeniosłam na nową miejscówkę, bo na starym miejscu zrobiło mu się za ciasno, a nie chciałam go co roku zbyt drastycznie przycinać.

Zdj.26.11.2017 już na nowym, półcienistym miejscu

Mam 7 odmian , a ten jest najmniejszy . Ma dobrze ponad 10 lat i może 40 cm , bez nazwy .



Beata

Cis pospolity 'Goldener Zwerg'
Taxus baccata

Odmiana wąsko kolumnowa, wolno rosnąca ,o złotych przyrostach, taka moja perełka w kolekcji

Zdj.31.05.2018

Taki ciekawy odrost pojawił się na ponad 20 letnim cisie u znajomego. Nie wiem czy to jednoroczny wybryk czy już kilkuletnia gałąź, bo kolega nie zwracał uwagi .
Chyba pobawię się jesienią w sadzonkowanie

Cis pospolity 'David"
Taxus baccata

Cis pospolity 'Goldener Zwerg'
Taxus baccata

w ogrodzie pokazowym przy szkółce Szmit

Zdj.15.04.2016

Cis pospolity
Taxus baccata

Takie stare okazy rosną w OB w Wojsławicach.

Zdj.10.05.2018

W ogrodzie przy szkółce Konieczko w Gogolinie ciekawie prezentują się krzewy odmiany 'Repandens' posadzone w lekkim półkolu

Zdj.15.03.2019

Cis pospolity 'Elegantissima'
Taxus baccata